سروش لهراسبی کارشناس کاردرمانی، کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی  وPHD  روانشناسی شناختی است. وی سال82   فارغ التحصیل شده و پس از گذراندن دوره سربازی، کار خود را با درمانگاه وصال در میدان نبوت کرج آغاز کرده است و می گوید مرکز "توانبخشی وصال" را با هدف مستقل شدن تاسیس کردم و خوشبختانه امروز یک برند شناخته شده است.

لهراسبی درپاسخ به این پرسش که چرا رشته های مختلفی را در مقطع تحصیلات تکمیلی انتخاب کرده است می گوید: از نظر من دانسته های بالینی برای رشته کاردرمانی درحد کارشناسی کفایت می کند و مقاطع بالاتر بیشتر جنبه دانشگاهی صرف به خود می گیرند. همچنین از سوی دیگر ویزیت پر تعداد مریض خسته کننده شده بوده و به دنبال رشته مکمل بودم که نهایتا در دوره دکترا وارد مباحث مربوط به ارزیابی های عصب – روانشاختی و موارد مربوط به اختلال یادگیری و بیش فعالی شدم . ولی کل تحصیلاتی را که ادامه دادم کاملا مرتبط با رشته کاردرمانی بوده است و از آن دور نشدم.

در ادامه گفتگوی مارا دنبال کنید:

• کاردرمانی به زبان ساده یعنی چه؟

این رشته دو حیطه اصلی دارد. حیطه توانبخشی جسمی و حیطه توانبخشی روانی - ذهنی .

حیطه جسمانی کاردرمانی شامل تکنیکهایی جهت بهبود مشکلات فیزیکی افراد است که عموماً در کاردرمانی با استفاده از تکنیک های منوال انجام می شود و در افرادی که آسیب های سیستم عصب مرکزی ( مغز و نخاع ) دارند این تکنیک ها در غالب یک تمرین هدفمند است و در کودکان در غالب بازی انجام می شود . منوال بودن تکنیک های درمان ، عدم استفاده از دستگاه های خاص توانبخشی مانند انواع لیزر و استفاده از بازی و تمرین های هدفمند در درمان، از تفاوت های کاردرمانی با فیزیوتراپی است که اکثراً پرسیده می شود .

حیطه روان - ذهن هم شامل تمرین ها و فعالیت هایی است که به مشکلات مربوط به حافظه ، تصمیم گیری، خام حرکتی ، اختلالات روانی  می پردازد . البته امروزه در دنیا در این حیطه از تکنولوژی های نوین بسیاری نیز استفاده می شود

• اگر برگردید به سالهای قبل بازهم این رشته رو انتخاب می کنید؟

بله یقینا

• اگر خاطره خوشی  از تجارب کاری به یادتان مانده برایمان تعریف کنید:

همه خاطره های کاری من خوش است. مانند بچه هایی که توان راه رفتن نداشته اند و بعد از مدت ها توانبخشی راه افتاده اند و یا توانسته اند از لحاظ توانایی های ذهنی به مدرسه برسند همگی جزو خاطرات خوب من است. به خصوص آنهایی که گاهاً از راه های بسیار دور می آمدند. اینکه برنامه درمانی یک کودک و یا بزرگسالی به نتیجه می رسد  و زندگی اش تغییر می کند و توانایی جدید را کسب می کند و یا به توانمندی های قبلی خود باز می گردد حس بسیار خوبی است .

طبیعتا خاطره بد هم در هیمن راستا است خاطرم هست کودکی بود با  مشکل پشرونده عصبی، در یک روز پنجشنبه به عنوان آخرین بیمار مراجعه داشتند، به نظر حال خوبی نداشت پیشنهاد کردیم که کودک را ببرند و ویزیت نشود ولی خانواده اصرار داشتند که از راه دور آمده ایم و اگر می شود مدت کمی تمرین  انجام شود. متاسفانه در انتهای زمان تمرین حال کودک بد شد و بعدا متوجه شدیم که در بیمارستان به کما رفته و نهایتا هم در بیمارستان فوت کرد.

• آیا به فرزند خودتان پیشنهاد می کنید که رشته شمارا ادامه بدهد؟

شخصا رشته تحصیلی ام را دوست داشتم و نسبت به آن شناخت هم داشتم . همیشه حرفم این است که هر فردی بایدرشته تحصیلی  را انتخاب کند که واقعا دوست دارد و وقتی در سالهای بعد به پشت سر نگاه می کند حالش خوب باشد . به نظر من بعد اجتماعی و درآمدی هر رشته بخش دیگری است که بدون توجه به رشته تحصیلی با علاقه و پشتکار کار داشتن در آن رشته برای انسان به همراه می آید.  

• توصیه شما به عموم مردم و مراجعین کلینیک های کاردرمانی چیست؟

عموماً دو بخش از بیماران به ما مراجعه می کنند یک بخش که  دچار بیماری ها و مشکلات مادرزادی هستند و بخش دیگری از مراجعین که اتفاقی برای آنها افتاده است، مانند شکستگی ها، سکته مغزی و یا آسیب های مشابه دیگر، در هر دوی این موارد مشاهده می شود که افراد دنبال مقصر هستند، به خصوص در مورد مشکلات مادرزادی که واقعا  "مقصر بودن" موضوعیتی ندارد . و این باعث استرس خانواده می شود که معمولا کار را پیچیده تر  می کند. توصیه می کنم مراجعین  به جای اینکه دنبال مقصر بگردند مسئله را با دید باز نگاه کنند.

توصیه دیگر من این است که خانواده ها بدانند هدف از درمان کاردرمانی، ارتقاء سطح زندگی بیمار است. یعنی ممکن است درمان کامل اتفاق بیافتد که خیلی هم عالی است ولی در بعضی موارد هدف بهتر شدن از سطح فعلی بیماری است و در بعضی موارد هدف پیشگیری از بدتر شدن بیمار است. این مطلب که کدام شرط درمان در کاردرمانی اتفاق خواهد افتاد به نوع بیماری، سطح آسیب بیماری، گذشت زمان و عوامل بسیاری بستگی دارد. به نظر من دانستن این مسئله می تواند باعث شود که استرس کاردرمان و بیمار تا حد زیادی کنترل شود.

• فردی که پا در این کار می گذارد و این رشته را دنبال می کند چه ویژگی های فردی باید داشته باشد؟

رشته های توانبخشی همه نیازمند تلاش بسیار هستند و فرد باید علاقمند باشد . نمره در دروس دانشگاهی ملاک توان نیست . باید بدانی چه رشته ای قرار است بخوانی و حتی من پیشنهاد می کنم با سر زدن به کلینیکها شرایط کار را  ببینند و تصمیم بگیرند که ایا می توانند خودشان را با شرایط وفق بدهند یا خیر؟ این رشته پشتکار زیاد می خواهد و اصلا کار راحتی نیست. مهم است که  صرفا در دانشگاه واحد پاس نکنی و باسواد از دانشگاه فارغ التحصیل شوی . همچنین اصرار بر اینکه بلافاصله بعد فارغ التحصیلی مستقل کار کنی اشتباه است. به نظر من حتماً باید مدتی در کنار فردی با تجربه با کار بالینی بیشتر آشنا شوی و به نظر من قانونی که قبلا بوده است که کاردرمان باید  3 سال بعد از فارغ التحصیلی سابقه کار داشته باشد و سپس مستقل کار کند خوب بوده است.

تئوری و تجربه در این رشته شاید 50 -50 باشد،  باید بتوانی مریض را هندل کنی و باید توانایی به کار بستن دانشی را که آموختی داشته باشی. تجربه نباشد نمی توانی دانش کسب شده  را به طور تمام و کمال به کار ببندی این عجله حتی می تواند باعث سرخوردگی در کار برای کاردرمانگر شود . به تجربه من  دانشجو در دوران تحصیل به اندازه کافی نمی تواند بیمار ویزیت کند و از طرفی نوع ویزیت بیمار تحت نظارت مربی کلینیک و استاد دانشگاه بسیار با ویزیت در کلینیک خصوصی متفاوت است به همین دلایل به نظر من  برداشته شدن الزام تجربه برای تاسیس کلینیک واقعا اتفاق خوبی نبوده است.

• مشکلات صنفی شما شامل چه مواردی می شود؟

مشکل بزرگ ما تعرفه هاست . ما مجبوریم  45 دقیقه وقت برای ویزیت یک بیمار بگذاریم و عملا  از لحاظ فیزیکی و روانی در خدمت یک بیمار هستیم ولی ویزیتی که به این کار تعلق می گیرد کفایت نمی کند و حتی می تواند باعث شود که به مرور کیفیت ویزیت به دلیل فرسودگی درمانگر کاهش یابد . . ورود بیمه ها و بالا رفتن تعرفه ویزیت کاردرمانی به طوری که بیشترین فشار افزایش ویزیت بر دوش بیمه ها باشد می تواند کمک کننده باشد. البته قول تصویب پوشش بیمه ای را داده اند ولی هنوز ایجاد نشده است. رشته های کاردرمانی نیازمند حمایت هستند مدت طولانی مراجع باید رفت و آمد داشته باشد و این مسئله هزینه های زیادی را به خانواده تحمیل می کند.

شاید باور نکنید با این وجود هم بسیاری از همکاران ما باز هم شخصا برای بیمار تخفیف قائل می شوند . البته این یک وظیفه انسانی است ولی مالیات، هزینه های قبوض مصرفی مانند آب و برق، استهلاک تجهیزات، مواد یکبار مصرف و بسیاری موارد دیگر وجود دارد که بسیار هزینه بر است. لذا من حداقل توقع دارم که برای کاردرمانی، معافیت های صنفی مثل معافیت های مالیاتی یا تعرفه های خاص و کمتر از معمول برای قبوض پرداختی وجود داشته باشد.

• اخلاق حرفه ای در رشته شما چگونه تعریف می شود؟

در رشته کاردرمانی اخلاق حرفه ای دو بخش است یکی مانند سایر بخش های درمان که اخلاق حرفه ای درمان تعریف شده است و در تمام متون مشاهده می شود و قسمتی دیگر اختصاصاً مربوط به رشته کاردرمانی است. در رشته کاری ما موارد زیادی مطرح می شود .  باید مراقب باشیم کمیت مراجعین منجر به افت کیفیت خدمات نشود. وقتی کسی مراجعه می کند باید خانواده حقیقت را بدانند و امید واهی به آنها داده نشود. شفافیت در کار ما خیلی مهم است. درمانها باید براساس رفرنسها باشد و از تجربیات شخصی و روش های غیر علمی در درمان استفاده نشود.  

خلق خوش و کنترل درمانگر روی رفتارش در این فیلد کاری بسیار مهم است . یادمان باشد در اتاق درمان قرار است به یک مریض کمک شود نه اینکه به چشم منبع درآمد به اونگاه شود.

• برخی از همکاران شما معتقدند وقتی تحت پروانه کار می کنیم حقمان پرداخت نمی شود و استثمارمی شویم این درست است؟

این صحبت از روی بی تجربگی است . عموما هزینه صرف خود فرد می شود. وقتی خودشان مستقل کار کنند متوجه می شوند که پرکیس دیدن به صرفه ترهست چرا که کار مستقل  هزینه های پنهان و آشکار بسیاری دارد که خیلی وقت ها همکاران پرکیس متوجه آن نمی شوند.  

• عدم صدور  پروانه مسئول فنی چه مشکلاتی برای همکاران شما ایجاد کرده است ؟

این یعنی خودت تنها باید کار کنی. نمی شود دو سه نفر باهم مشغول فعالیت شوند هر کدام حتمن باید جدا جدا مجوز بگیرند. مجوز دفتر کاردرمانی باید به صورت مسئول فنی باشد و واقعاً یکی از مشکلات بزرگ رشته کاردرمانی است که امیدوارم به زودی حل شود.

• انتظار شما از سازمان نظام پزشکی چیست؟

از توان بخشی  حمایتی متفاوت تر از بخش های دیگر داشته باشند.  صدور مجوز ها یا اصلاح مجوز ها به صورت مسئول فنی کاری است که سازمان نظام  پزشکی باید به انجام برساند. نکته دیگر اینکه فقط به چشم کارشناس پروانه دار نگاه نکنند.. وامها معمولا به نام پزشکان متخصص است. بانک ها به کاردرمانی  خدمات مطلوبی نمی دهد که بسیار جای توجه دارد. همچنین تنها داشتن یک نماینده برای کارشناسان پروانه دارد در سازمان نظام پزشکی کم است باید نمایندگان تعداد بیشتری باشند تا بتوانند مشکلات را حل کنند. آدرس در پروانه پزشک(شهر کرج) است ولی آدرس در مجوز کاردرمانی به  یک مکان خاص  و آدرس مشخص است که اصلا خوب نیست و محدودیت های بی مورد می آورد.

• هزینه دفتر توانبخشی معمولا چه قدر است؟

کلینیک های توانبخشی در تمام دنیا توسط دولتها اداره می شود مجموعه های خیلی بزرگ با نیروی کار زیادو فضای بزرگ.  در شرایط فعلی در ایران با مبلغی زیر  1 میلیارد تومان تجهیز یک کلینیک امکان ندارد. وامی هم داده نمی شود. مردم می آیند جواب نمی گیرند و دیگر اعتماد نمی کنند و باعث می شود بسیاری از  هزینه ها به هدر رود.  

• کلام آخر

برای دوام این رشته نیازمند کمک بزرگان هستیم دولت، وزارت خانه و نظام پزشکی . کمک انفرادی به خود معلول انقدر تاثیر ندارد که تجهیز مراکز و کمک به درمانگران می تواند اثر گذار باشد . در واقع به نظر من حمایت از تخصص باید ارجحیت داشته باشد. افراد در بسیاری از بیماری ها به دلیل مشکلات و هزینه های جانبی پیشآمده کمک های مالیشان  را به هدر می دهند و عملا خرج درمان نمی شود. . در حال حاضر صدای جامعه توانبخشی شنیده نمی شود امیدورام بیشتر به این حیطه توجه شود و ممنونم از نظام پزشکی کرج که در این فرصت  صدای ما بودید.

گفتگو: دکتر عبدالرضا مزینی / فریبا کلاهی 

⭕گفتگو با پیشکسوتان(1): دکتر اصغر عزیزی جراح گوش و حلق و بینی
اگر صد بار به دنیا بیایم همین شغل را انتخاب می کنم
https://karaj-irimc.ir/post/97
⭕گفتگو با پیشکسوتان(2 ):
دکتر احمد مظلومی : پزشک و داروساز باید مانند یک تیم درکنار یکدیگر باشند
https://karaj-irimc.ir/post/197
⭕گفتگو با پیشکسوتان (3) علی صمدی جانباز :
عدم حمایت بیمه یعنی عدم حضور معلول در جامعه
https://karaj-irimc.ir/post/223
⭕گفتگو با پیشکسوتان (4): دکتر فربد مفیدی گفتار درمانگر 
هدف خدمت باشد، درآمد پیامد آن است
https://karaj-irimc.ir/post/262
⭕گفتگو با پیشکسوتان (5) :دکتر مینا سلیم متخصص زنان زایمان
حس خوب اعتماد بیمارانم را تجربه کرده ام
https://karaj-irimc.ir/post/271
⭕گفتگو با پیشکسوتان (6):دکتر فریبا نیک دهقان پزشک عمومی
محدوده وظایف پزشکان عمومی نامشخص است
https://karaj-irimc.ir/post/283

 ⭕ گفتگو با پیشکسوتان (7) :دکتر محمد غروی متخصص علوم آزمایشگاهی

کار آزمایشگاه روحیه تیمی می طلبد، تک روی جایی ندارد

https://karaj-irimc.ir/post/309