علايم بيماري سل ريوي عبارتند از: سرفه پايدار به مدت دو هفته يا بيشتر كه مي تواند با دفع خلط و علائمي از قبيل عرق شبانه، كاهش وزن، تب خفيف، بی حالی، بي اشتهايي، خستگي و ضعف عمومي همراه باشد

امروزه يكي از بزرگترين مشكلات بهداشتي جهان، بيماري سل می باشد. برآورد مي­شود كه از هر سه نفر جمعيت جهان، يك نفر به باسيل سل آلوده باشد و در هر ثانيه يك نفر به تعداد آنان افزوده مي شود. همسايگي ايران با كشورهاي افغانستان ، پاكستان ، عراق و كشورهاي تازه استقلال يافته شمال كشور توجه بيش از پيش ما را  به اين بيماري جلب مي كند، ولی در عین حال 64 % از کل موارد مبتلا به سل در هفت کشور به ترتیب : هندوستان، اندونزی، چین، فیلیپین، پاکستان، نیجریه و آفریقای جنوبی مشاهده می شود.

براساس برآورد سازمان بهداشت جهاني فقط 60 % از موارد ابتلا به سل در ايران گزارش مي شوند، كه دلايل عمده آن اشكال در گزارش دهي بويژه بخش خصوصي، تامين اجتماعي و نیز ساير ارگان­هاي ارائه دهنده خدمات تشخيصي درماني به نظام بهداشتي كشور مي باشد، كه در هر صورت مشاركت بخش­هاي دولتي و خصوصي در نظام مراقبت اين بيماري راهگشا خواهد بود.

مطالعات نشان داده است كه هر بيمار مبتلا به سل ريوي خلط مثبت درمان نشده تا زمان مرگ يا بهبود خود به خودي، سالانه بطور متوسط 10 تا 15 نفر را آلوده كرده و از اين تعداد نيز 5 تا 10% در زماني از طول عمر خود به بيماري سل فعال مبتلا شده و خود نقش يك مخزن جديد را براي انتشار بيماري ايفا مي كنند.

واقعیت­های مهم، جدی و قابل تامل :

• با وجود انواع راه­های تشخیص قطعی، هنوز هم موارد ناشناخته زیادی داریم
• با وجود درمان­های موثر و قطعی، هنوز هم شاهد مرگ بیماران هستیم ( جزو 10 علت اول مرگ و میر در جهان )
• باسیل سل، فرصت طلب است (جایگزینی در هر نقطه از بدن / موجب بروز بیماری در صورت ضعف فرد)
• باعث تشدید اثر سایر بیماری­ها و در نهایت افزایش مرگ و میر در آنان می شود (اولین علت مرگ در بیماران HIV مثبت )
• باعث ایجاد خسارت اقتصادی به جامعه و خانواده بیمار در اکثر جوامع می شود
• افزایش مقاومت دارویی به داروهای موجود (مصرف غیر موثر دارو و درمان ناقص و غلط)

• عدم برنامه ریزی منسجم برای کنترل آن در برخی کشورها
• بالغ بر 95 % موارد مرگ و میر در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط می باشد
• سل از قاتلان اصلی افراد HIV مثبت می باشد و در سال 2016 ، 40 % از موارد مرگ و میر ایدز به علت بیماری سل بوده است
• سل مقاوم به چند دارو یک تهدید در سلامت عموم جامعه می باشد (درمان طولانی، عارضه دار، غیر قطعی، هزینه بالا)
• بیماری سل حد و مرزی بین موقعیت اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و تحصیلی افراد قائل نیست
• به دلیل ماهیت میکروب سل (امکان زنده ماندن بسیار طولانی در محیط های خنک و دور از نور خورشید) و نیز  راه انتقال ساده آن (راه تنفسی)، هیچ حد و مرزی بین ابتلاء افراد و گروه ها به آن وجود ندارد

با توجه به اهمیت تمام مطالب بیان شده، سازمان بهداشت جهاني اهدافی بين المللي و تعهدی جهاني را مطرح كرده با عنوان استراتژي پس از سال 2015 ،‌ كه در طي آن تمام كشورهاي دنيا متعهد شده اند تا سال 2050 به سه هدف ترسيم شده در برنامه كنترل بيماري سل دست پيدا كنند که در نهایت منجر به حذف بیماری سل در جامعه شود:

ü ميزان بروز (شناسایی) بيماري سل به صفر برسد

ü ميزان مرگ ناشي از بيماري سل به صفر برسد

ü ميزان خانوارهاي داراي مشكل اقتصادي ناشي از بيماري سل به صفر برسند

هم پیمان تا پایان سل

• تاخیر در تشخیص بیماران مبتلا به سل مهم ترین مشکل کنترل سل در جامعه می باشد
• تاخیر در تشخیص بیماران مبتلا به سل مي تواند باعث انتشار میکروب از طریق تنفس بیمار در محیط شده و عوارضی مثل آلودگی جامعه به میکروب سل، سرایت به سایر افراد جامعه، تخریب ریه بیمار، ناتوانی وي و در نهايت مرگ بیمار را به  همراه خواهد داشت
• كليه خدمات تشخیصي و درماني بیماری سل در مراكز بهداشتي درماني دولتي بصورت  رایگان انجام مي گيرد
• به شرط تشخيص سريع و بموقع بيماري سل و تكميل دوره درمان منظم و مرتب تحت نظر پرسنل بهداشتي درماني، اين بيماري كاملاً قابل درمان است
• علايم بيماري سل ريوي عبارتند از: سرفه پايدار به مدت دو هفته يا بيشتر كه مي تواند با دفع خلط و علائمي از قبيل عرق شبانه، كاهش وزن، تب خفيف، بی حالی، بي اشتهايي، خستگي و ضعف عمومي همراه باشد
• هر فرد مبتلا به سل ريوي خلط مثبت، در صورت عدم درمان مي تواند سالانه 10-15 نفر را به ميكروب سل آلوده كند
• درمان يك بيمار مبتلا به سل = نجات جامعه
• بيماري سل مي تواند تقريباً تمام اعضاي بدن را مبتلا  سازد، ولي شايعترين شكل بيماري، از نوع ريوي مي باشد
• راه انتقال بيماري سل تقريباً هميشه از راه تنفس است
• درمان بيماران مسلول ريوي اسمیر مثبت، تنها اقدام اساسي براي پيشگيري از گسترش بيماري سل در جامعه است
• تاخير در تشخيص سل با افزايش مرگ و مير و خطر انتقال بيماري به سايرين  همراه خواهد بود
• به دلیل ماهیت میکروب سل (امکان زنده ماندن بسیار طولانی در محیطهای خنک و دور از نور خورشید) و نیز  راه انتقال ساده آن (راه تنفسی)، هیچ حد و مرزی بین ابتلاء افراد و گروهها به آن وجود ندارد
• بیماری سل حد و مرزی بین موقعیت اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و تحصیلی افراد قائل نیست
• سل مقاوم به چند دارو یک تهدید در سلامت عموم جامعه می باشد
• ابتلا به بیماری سل، باعث تشدیداثر سایر بیماریها و در نهایت افزایش مرگ و میر در آنان می شود
• بیماری سل اولین علت مرگ در بیماران HIV مثبت می باشد
• بیماری سل از قاتلان اصلی افراد HIV مثبت می باشد
• با وجود درمانهای موثر و قطعی، بیماری سل هنوز جزو 10 علت اول مرگ و میر در جهان می باشد