اکرم مالکی کارشناس مامایی و متولد تهران،  تحصیلات مامایی را به سال 1357 در دانشگاه علوم پزشکی ایران به اتمام رسانده و 42 سال است که با عشق و حتی 10 سال پس از بازنشستگی دفتر کارش را فعال نگهداشته است.

مالکی در باره خود می گوید: چند سالی برای طرح در ساری مشغول بودم  به دلیل رضایتی که از عملکردم داشتند به سختی توانستم موافقت بازگشت به تهران را بگیرم و از آنجایی که به بیمارستان علاقمند بودم با استخدام در بهارلوی تهران تا دوران بازنشستگی در همانجا فعالیت کردم.همزمان دفتر کارم را در شاهین ویلای کرج تاسیس کردم و هنوز هم همانجا مشغولم . سالهای جنگ به اهواز رفتم و با همه تلخی ها و سختی هایش از کارم لذت می بردم .

اگر به عقب برگردید بازهم همین رشته را ادامه می دهید؟

بله من رشته ام را آگاهانه انتخاب کردم . مشاهده تولد برای من بسیار جذاب بود. بچه ها را دوست داشتم و از شرایط ویژه ای که خواهرم داشت و حمایت ماماها توانسته بود زندگی اش را حفظ کند انگیزه خیلی قوی گرفته بودم.دلم می خواست به مادران کمک کنم. مامایی تو خون منه .

تعریف شما از این رشته چیه آیا نام مامایی ازواژه مامان ریشه گرفته؟

بله احتمالا ماما یعنی مامان. چون از ابتدا در کنار اون خانم باردار نقش یک مادر را بازی می کند. هوایش را دارد . من در تمام مراحل در کنار مادر بارداری که مراجعه کرده هستم. هوایش را دارم مانند دختر خودم . کنارش می مانم و هر کاری که برای زایمان فیزیولوژیک لازم هست از  انواع ماساژها و در اختیار گذاشتن مایعات لازم ... یک ماما همیشه تلاش می کنه درد و رنج خانم باردار را با آموزش و کنترل کم کنه تا مادر لحظات سخت را راحت تر سپری کنه و در کمال سلامت با خاطره خوش از  این مرحله بگذره.

جایگاه رشته مامایی در کشور ما کجاست؟

قبلاخیلی بهتر بود خانمها بیشتر به ماماها مراجعه می کردند. اطمینان 100 درصد داشتند. تعداد متخصصان زنان هم کمتر بود .  از زمانی هم که اجازه نمی دهند ما در کرج زایمان بگیریم تعداد مریض ها کم شده. مثلامیان پیش من کنترل میشن بعد که متوجه میشن نمی تونیم زایمان بگیریم دیگه مراجعه نمی کنند.

علت اینکه در تهران امکان انجام زایمان با ماما وجود دارد و درکرج محدودیت قائل شدن چیه؟

42 ساله فعالیت می کنم و می بینم که بیمارستان های شهر کرج با ماماها قرار داد نمی بندند. تا قبل از اینکه طرح تحول سلامت اجرا شود زایمان می گرفتم، چند تا بیمارستان با ما قرارداد داشتند مثل بیمارستان ثارالله، بیمارستان امام علی و باهنر. بعد طرح دیگه این همکاری ها قطع شد. بیمارستانهای خصوصی هم 32 ساله که هیچ کدوم زایمان توسط ماما رو قبول نمی کنن. 9 ماه مریض میاد ما کنترلش می کنیم با ما انس می گیره آموزش می بینه ، تغذیه اش کنترل میشه.  برای هرمادر 45 دقیقه وقت می گذاریم وقتی می بینه ما اجازه نداریم زایمان را در کرج بگیریم  دیگر مراجع نمی کنند و اعلام می کنن جایی می ریم که زایمان مارا بگیرد.

باوجود شرایط کرونا هم که نتونستیم زایمان بگیریم و کار کنیم. پس برای چی ما تربیت شدیم؟ این همه ماما در کرج باید چه کار کنند؟ ماماهایی هم که خیلی تجربه زایمان طبیعی ندارن علاقمند هستند مامای همراه باشند . در هر حال امید وارم شرایطی فراهم شود که امکان انتخاب عاملیت زایمان یا مامای همراه بودن برای همه ماماها فراهم شود.

از دیگر مشکلات صنفی ماماها به چه مواردی می توانید اشاره کنید ؟

تعرفه های مامایی خیلی کمه. خیلی ها مالک مطب نیستن و اجاره پرداخت می کنند. هزینه منشی و خدمات و اقلام حفاظتی هم هست . در این شرایط تعداد مراجعه کنند هم کم شده . شاید ماهی ده پرونده زایمان داشته باشیم یااصلانداشته باشیم . عدم ازدواج به دلایل اقتصادی و عدم تمایل به بارداری در ایام کرونا بر آمار زایمان تاثیر گذاشته. مامایی که با هزار امید درس خونده 6ماه یا یکساله مطب زده می بینیم وسایلش رو می فروشه که مطب رو جمع کنه. ماماها قشر ضعیف جامعه هستند بیمه هاهم اذیتمان می کنند.تلاشهایی شد مدت بسیار کمی با ما قرار داد بستن و قطع کردن. مهر ما رو قبول نمی کنن. چه قدر من خجالت زده می شوم جلوی مریض وقتی آزمایش می نویسم ، سونوگرافی می نویسم مریض می آید و با تعجب می گه چرا مهر شما رو قبول نکردن . این همه کار انجام می دهیم اما بیمه ها آنچه را هم که درحد ماست قبول نمی کنند بعد بیماران ریزش پیدا می کنند.

با این وجود اگر کسی بخواهد رشته مامایی را انتخاب کند توصیه شما چیست؟

همیشه می گم اگر واقعا علاقمند هستید بخونید. در غیر اینصورت بهتره از اول رشته دیگه ای انتخاب کنید. یعنی باید قوی، شجاع، مهربان و وقت شناس باشی با وجدان کاری که تحمل شب بیداری و شیفت داشته باشی. چون جون دونفر وسطه و باید دوره کارورزی رو خیلی خوب گذرونده باشی . 4 دانگ حواست پیش مادر و بچه باشه . در کنارش از قشنگی هاش می گم از بازار کم کار و درآمد کم می گم که با چشم باز و آگاهانه انتخاب کنه. خیلی ها مامایی خوندن ولی بدون یک روز کار، خونه دار شدن و این سرخوردگی ایجاد می کنه .

اخلاق حرفه ای از نظر شما چه تعریفی دارد؟

اول باید به رشته ات علاقمند باشی وجدان کاری داشته باشی متعهد باشی و در انجام کار صبورباشی. معاینه 5 دقیقه وقت می گیره اما نیم ساعت به گپ و گفت می گذره و مریض مشاوره می گیره. این ایجاد صمیمیت و اعتماد می کنه معرف تو میشه وقتی مراجع از اخلاق و معلومات تو راضی باشه اطرافیانش رو هم به تو ارجاع می ده و حس رضایت دوطرفه بوجود میاد.

اوقات فراغت را چه طور می گذرانید؟

وقت فرغت ندارم صبح تا6 بعد ظهر مریض دارم. کسانی هستند که 32 ساله به مطب من مراجعه می کنند.خودشون رو به دنیا آوردم آلان دختر یا همسرشان برای زایمان پیش من میاد . صمیمی شدیم گپ می زنیم. البته چون به آموختن و مطالعه علاقمندم، تایم 1 تا4 که مریض ندارم مطالعه می کنم. داروهای جدید و بیماریها رو مطالعه می کنم. معتقدم آدم باید به روز باشه .

خانواد از اینکه وقت کمی در کنارشون هستید اعتراض نمی کنند؟

از ابتدا که درس می خوندم و همزمان کار می کردم همسرم پشتیبان خیلی خوبی برایم بود . همواره حامی من بوده و لحظه ای نگذاشته مشکلی در زندگی بوجود بیاد. خونه داری و بچه داری را همیشه مدیریت کرده . پدر بچه ها همیشه کنارشون و یاورشون بوده.  نگذاشته کمبودی احساس کنند. الانم که هردو فرزندم پزشکی عمومی رو تموم کردن و در آلمان جراحی عروق می خونن.. دوست داشتم دخترم زنان بخونه و مطبی رو که من 40 سال نگهداشتم و جا افتاده برداره ولی خب بچه ها رفتند .

خوش ترین خاطره سالهای کاری تا امروز چی بوده ؟

دهه 60 تو بیمارستان بهارلو چند تا همکار همزمان باردار بودیم و در یک شب شیفت داشتیم. زایمانهای آن دهه هم خیلی زیاد بود و شیفتها شلوغ، تایم استراحتم رفتم مهدکودک پیش پسرم استراحت کنم 2 و نیم شب بود، دقایق زیادی از استراحتم نگذشته بود تلفن زنگ زد مالکی پاشو بیا گفتم من که هنوز وقت استراحتمه دیدم دوستم وسط شیفت کاری درد زایمانش شروع شده و ظرف یکساعت هم وضع حمل کرد. 6 صبح هم زنگ زدیم همسرش اومد مادر و بچه رو باهم برد . ما اینجوری کار می کردیم تا دقیقه آخر سر شیفت بودیم الان خانمها میان می گیم کارهای روزمره ات رو انجام بده می پرسن خطر نداره ؟ ضرر نداره؟

ویک خاطره تلخ ...

شیفت هایی که زمان جنگ داشتیم و موقعیت هایی که وضعیت قرمز می شد و مریض در لیبل بود . دیواری بود می گفتند امنه تا اونجا که مریضها بد حال نبودند می بردیمشون اونجا یا درحال زایمان برق می رفت با چراغ قوه زایمان می گرفتیم ، اپی می دوختیم یا از همراه  می خواستیم چراغ قوه نگهداره تا ما کارمون رو انجام بدیم . یا صحنه های وحشتناکی که در حین زایمان در زلزله رودبار داشتیم .

چه انتظاری از سازمان نظام پزشکی دارید؟

ماما ها قشری ضعیف و چون همه خانم هستند توجه زیادی بهشون نمیشه .جاهایی که آقایون هم هستند حقشون رو می گیرند.  تعرفه ها ناعادلانه است و کارهای جانبی که ما انجام می دیم بدون بیمه است این خلاء نیازمند اصلاح است . اگر نظام می تونه کاری برای ما انجام بده.  زایمان طبیعی رو برای ماما ها محقق کنه تا زنده هستیم اون روز رو ببینیم. وبینار هایی هم که برگزار میشه خیلی خوبه ولی تعدادش کمه و برای امتیازهای کافی نیست .

کلام آخر:

خانمها مراقبتهای بهداشتی را رعایت کنند. آموزش ببینند . خود درمانی نکنند و با استفاده از اطلاعات گوگل دنبال درمان نباشند تا آسیب نبینند.

 گفتگو از دکتر عبدالرضا مزینی - فریبا کلاهی